شیراز، شهر فرهنگ، ادب و هنر، نه‌تنها در دل خود جاذبه‌های بی‌نظیری دارد بلکه اطراف این شهر نیز گنجینه‌ای از تاریخ باستانی و طبیعت بکر است. از تخت جمشید و نقش رستم که شکوه دوران هخامنشی را یادآور می‌شوند تا دشت‌ها، دریاچه‌ها و تنگه‌هایی که زیبایی‌های طبیعت زاگرس را به نمایش می‌گذارند، هر نقطه از این منطقه آماده است تا شما را به سفری خاطره‌انگیز ببرد. در ادامه، شما را با تعدادی از بهترین مکان‌های دیدنی اطراف شیراز آشنا می‌کنیم.
جاهای دیدنی شیراز
اطراف شیراز، مجموعه‌ای غنی از آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی وجود دارد که هرکدام جذابیت‌های خاص خود را دارند. در ادامه به تعدادی از برترین جاهای دیدنی اطراف شیراز اشاره می‌کنیم:
- تخت جمشید (پرسپولیس)
- نقش رستم
- دشت ارژن
- دریاچه هفت‌برم
- تنگ تیزآب
- نقش برجسته رجب
- شهر باستانی استخر
- آتشکده اردشیر بابکان
- باغ ملی ارسنجان
- شهر باستانی گور (فیروزآباد)
- مجموعه پاسارگاد و آرامگاه کوروش
- دریاچه مهارلو
- تنگ چوگان
- دره باقرخانی (شیراز)
- قلعه دختر (فیروزآباد)
- غار شاپور (کازرون)
- شهر باستانی بیشاپور
تخت جمشید (پرسپولیس)
تخت جمشید، یکی از برجسته‌ترین آثار تاریخی جهان، پایتخت باستانی امپراتوری هخامنشیان و نمادی از عظمت تاریخ ایران است. این مکان به فرمان داریوش بزرگ در سال ۵۱۸ قبل از میلاد ساخته شد و شامل کاخ‌ها، تالارها و نقوش برجسته‌ای است که هنر، معماری و قدرت مهندسی دوران باستان را به نمایش می‌گذارند.
تخت جمشید محل برگزاری جشن‌های نوروزی و مراسم دیپلماتیک بوده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
جزئیات بنا:
- کاخ آپادانا: تالاری بزرگ با ستون‌های مرتفع و نقش برجسته‌هایی از نمایندگان ملل مختلف که هدایا به شاه هخامنشی تقدیم می‌کنند.
- تالار صد ستون: یکی از بزرگ‌ترین تالارهای تخت جمشید، محل پذیرایی از مهمانان درباری.
- پلکان‌های شرقی و غربی: با نقوش برجسته‌ای که داستان پیروزی‌ها، آیین‌ها و فرهنگ هخامنشی را روایت می‌کنند.
- دروازه ملل: ورودی اصلی مجموعه که شکوه تخت جمشید را به رخ بازدیدکنندگان می‌کشد.
مسیر دسترسی:
از شیراز به سمت مرودشت حرکت کنید و در جاده شیراز به پرسپولیس به سمت شمال شرقی پیش بروید. پس از ۶۰ کیلومتر، به تخت جمشید خواهید رسید.
نقش رستم
نقش رستم یکی از مهم‌ترین مکان‌های تاریخی استان فارس است که آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی (داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم) را در دل صخره‌های خود جای داده است. همچنین نقوش برجسته ساسانی، روایتگر رویدادهای مهمی چون تاج‌گذاری و پیروزی‌های شاهان این دوره هستند.
ویژگی‌های برجسته:
- کعبه زرتشت: بنایی چهارگوش با کاربری آیینی که گمان می‌رود محلی برای نگهداری اسناد و متون مقدس زرتشتی بوده باشد.
- نقوش ساسانی: نمایش‌دهنده وقایع مهمی همچون پیروزی شاپور اول بر امپراتور روم و مراسم تاج‌گذاری اردشیر بابکان.
- آرامگاه‌ها: این مقبره‌ها، با حجاری‌های خارق‌العاده، نشان‌دهنده هنر سنگ‌تراشی دوران هخامنشی است.
مسیر دسترسی:
از تخت جمشید ۹ کیلومتر به سمت شمال حرکت کنید تا به نقش رستم برسید. فاصله آن از شیراز ۶۸ کیلومتر است.
دشت ارژن
دشت ارژن یکی از زیباترین مناطق دامنه‌های زاگرس است که به دلیل تنوع زیستی بالایش شهرت دارد. این دشت در زمان هخامنشیان به‌عنوان تفرجگاهی شاهانه شناخته می‌شده و امروزه از جذاب‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی برای علاقه‌مندان به طبیعت است.
جزئیات منطقه:
- تنوع زیستی: زیستگاه گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری.
- مناظر طبیعی: دشت‌های سرسبز با چشم‌اندازهایی زیبا.
- تاریخچه: محلی باستانی و مورد توجه شاهان هخامنشی.
مسیر دسترسی:
از شیراز به سمت کازرون حرکت کنید تا پس از طی 80 کیلومتر به دشت ارژن برسید.
دریاچه هفت‌برم
دریاچه هفت‌برم مجموعه‌ای از چهار برم دائمی و سه برم فصلی است که در میان طبیعت بکر اطراف شیراز قرار دارد. این دریاچه به دلیل حضور بیش از 20 گونه پرندگان مهاجر و محلی، یکی از بهترین مکان‌ها برای پرنده‌نگری است.
جزئیات منطقه:
- ویژگی‌های طبیعی: دریاچه‌هایی با آب زلال و محصور در طبیعت بکر.
- پرندگان: زیستگاه پرندگانی مانند لک‌لک، حواصیل و اردک‌های مهاجر.
- فعالیت‌ها: پرنده‌نگری، عکاسی و پیاده‌روی در طبیعت.
مسیر دسترسی:
در جاده شیراز به کازرون، پس از طی 78 کیلومتر، به دریاچه هفت‌برم خواهید رسید.
تنگ تیزآب
تنگ تیزآب یکی از خنک‌ترین و زیباترین تنگه‌های استان فارس است که با رودخانه‌ای پرآب و طبیعت بکر، مقصدی مناسب برای فرار از گرمای تابستان به شمار می‌آید. این مکان به‌ویژه در اواخر تابستان و پاییز، بسیار دیدنی است.
جزئیات منطقه:
- رودخانه: آب زلال و دائمی برای ماهیگیری و تفریح.
- مناظر طبیعی: کوه‌ها و درختان سبز که تنگه را احاطه کرده‌اند.
- فعالیت‌ها: طبیعت‌گردی، ماهیگیری و عکاسی.
مسیر دسترسی:
از شیراز به سمت شهرستان سپیدان حرکت کنید و در جاده سپیدان به یاسوج، پس از طی 130 کیلومتر، به تنگ تیزآب برسید.
نقش برجسته رجب
نقش برجسته رجب مجموعه‌ای از کنده‌کاری‌های صخره‌ای در نزدیکی تخت جمشید است که وقایع تاج‌گذاری شاهان ساسانی و حضور درباریان را به تصویر می‌کشد. این نقش‌ها با ظرافت خاصی طراحی شده‌اند و جزئیات مراسم شاهانه را به زیبایی نشان می‌دهند.
جزئیات آثار:
- مجلس تاج‌گذاری شاپور اول: شاه را سوار بر اسب در میان بزرگان ساسانی نشان می‌دهد.
- مجلس تاج‌گذاری اردشیر بابکان: لحظه دریافت تاج پادشاهی از اهورامزدا.
- مجلس تشریفاتی شاپور اول: جمع بزرگان در مراسم رسمی.
مسیر دسترسی:
در مسیر تخت جمشید، ۹ کیلومتر بعد از این مجموعه به نقش برجسته رجب می‌رسید.
شهر باستانی استخر
شهر باستانی استخر یکی از نخستین شهرهای دوران هخامنشی و از مهم‌ترین مراکز سیاسی و مذهبی در زمان خود بوده است. این شهر در نزدیکی تخت جمشید قرار دارد و خرابه‌هایش هنوز شکوه گذشته را یادآور می‌شوند.
جزئیات شهر:
- ساختار شهری: دارای چهار دروازه اصلی و خیابان‌های بزرگ.
- ارتباط با تخت جمشید: احتمالاً محل سکونت مردم عادی در نزدیکی مرکز حکومتی هخامنشیان بوده است.
- تاریخچه: در دوران اسکندر و سپس اعراب به‌شدت آسیب دیده است.
مسیر دسترسی:
پس از رسیدن به مرودشت، جاده شیراز به پرسپولیس را ادامه دهید تا به استخر برسید.
آتشکده اردشیر بابکان
این آتشکده در نزدیکی فیروزآباد و بر کرانه یک رودخانه زیبا قرار دارد. آتشکده اردشیر بابکان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی زرتشتی در دوران ساسانی شناخته می‌شود و به‌عنوان نمادی از پیوند دین و قدرت در این دوره مورد توجه بوده است.
ویژگی‌های برجسته:
- معماری خاص: گنبدهای بزرگ، ایوان‌ها و ستون‌های استوار.
- منابع طبیعی اطراف: قرارگیری در کنار چشمه‌های آب که به جذابیت آن افزوده است.
- تاریخچه: احتمالاً مکانی برای برگزاری مراسم مذهبی و نیایش بوده است.
مسیر دسترسی:
این آتشکده در نزدیکی شهر فیروزآباد و در فاصله‌ای کوتاه از قلعه دختر واقع شده است.
باغ ملی ارسنجان
این باغ در منطقه ارسنجان قرار دارد و با درختان سرو و کاج کهن‌سال و آب‌وهوای دلپذیر، به یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی استان فارس تبدیل شده است. باغ ملی ارسنجان قدمتی تاریخی دارد و نشان‌دهنده اهمیت باغ سازی در فرهنگ ایرانی است.
ویژگی‌های خاص:
- معماری باغ ایرانی: مسیرهای آب و تقسیم‌بندی منظم فضاها.
- فضای طبیعی: مناسب برای پیک‌نیک و استراحت خانواده‌ها.
- تاریخچه: این باغ قدمتی چند صد ساله دارد و از زمان صفویه تا کنون حفظ شده است.
مسیر دسترسی:
از شیراز به سمت منطقه ارسنجان حرکت کنید. باغ ملی در مرکز این منطقه قرار دارد.
شهر باستانی گور (فیروزآباد)
شهر گور، اولین شهر دایره‌ای شکل ایران، به دستور اردشیر بابکان، بنیان‌گذار سلسله ساسانی ساخته شد. این شهر با طراحی منحصر‌به‌فرد و آثار باستانی ارزشمند، جلوه‌ای بی‌نظیر از شهرسازی ساسانی را به نمایش می‌گذارد.
ویژگی‌های برجسته:
- طرح دایره‌ای: نمادی از نظم و مرکزیت قدرت.
- بناهای تاریخی: شامل قلعه دختر، آتشکده اردشیر، پل مهر نرسه و رصدخانه.
مسیر دسترسی:
از شیراز به جهرم و سپس فیروزآباد بروید تا به این شهر باستانی برسید.
مجموعه پاسارگاد و آرامگاه کوروش
پاسارگاد نخستین پایتخت امپراتوری هخامنشیان و محل آرامگاه کوروش بزرگ است. این مکان، گنجینه‌ای از معماری و هنر هخامنشی محسوب می‌شود.
جزئیات مجموعه:
- آرامگاه کوروش: با طراحی پلکانی و سنگ‌های آهکی، نماد قدرت و احترام به بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی.
- کاخ‌های هخامنشی: شامل کاخ بارعام، کاخ اختصاصی و کاخ دروازه.
- مسجد پاسارگاد: بنایی از دوران اسلامی که بر ویرانه‌های کاخ‌های هخامنشی ساخته شده است.
مسیر دسترسی:
از شیراز به سمت مرودشت و سپس پاسارگاد حرکت کنید.
دریاچه مهارلو
دریاچه مهارلو، با رنگ صورتی منحصر‌به‌فرد، یکی از زیباترین پدیده‌های طبیعی استان فارس است. این دریاچه شور، محل زندگی پرندگان مهاجر و منبعی غنی از نمک است.
ویژگی‌های خاص:
- رنگ صورتی: ناشی از وجود جلبک «دونالیلا سالینا».
- گونه‌های جانوری: میزبان فلامینگوها، اردک‌ها و عقاب طلایی.
مسیر دسترسی:
در جاده شیراز به بندرعباس، دریاچه مهارلو در مسیر دیده می‌شود.
تنگ چوگان
تنگ چوگان، در نزدیکی شهر بیشاپور، محلی تاریخی و طبیعی است که در کنار رودخانه‌ای زیبا قرار دارد. این منطقه برای بازی چوگان و نمایش‌های نظامی مورد استفاده شاهان ساسانی قرار می‌گرفت.
ویژگی‌های برجسته:
- محیط طبیعی: رودخانه، کوه‌ها و دشت‌های سرسبز.
- نقوش برجسته: داستان پیروزی‌های شاپور اول بر امپراتوران روم.
- جاذبه‌های اطراف: نزدیکی به شهر باستانی بیشاپور و غار شاپور.
مسیر دسترسی:
این منطقه در نزدیکی بیشاپور و ۱۰ کیلومتری کازرون قرار دارد.
دره باقرخانی (شیراز)
دره باقرخانی یکی از جاذبه‌های طبیعی بکر در نزدیکی شیراز است. این دره با هوای خنک، رودخانه‌های جاری و طبیعت بکر خود، گزینه‌ای عالی برای گردش و استراحت است.
ویژگی‌ها:
- چشم‌انداز طبیعی: ترکیبی از کوهستان، رودخانه و دشت‌های سرسبز.
- فعالیت‌ها: مناسب برای پیاده‌روی، کوهنوردی و عکاسی.
مسیر دسترسی:
این دره در حومه شیراز و در منطقه‌ای آرام و کم رفت‌وآمد قرار دارد.
قلعه دختر (فیروزآباد)
قلعه دختر بنایی باشکوه و تاریخی است که در دوران اردشیر بابکان، بنیان‌گذار سلسله ساسانی، ساخته شده است. این قلعه بر فراز کوهی مرتفع قرار گرفته و به‌عنوان یک دژ دفاعی و احتمالاً مکانی آیینی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
ویژگی‌های برجسته:
- معماری: استفاده از سنگ و گچ در ساخت دیوارهای ضخیم.
- موقعیت استراتژیک: مشرف بر تمامی مسیرهای ورودی به فیروزآباد که آن را به دژی مستحکم تبدیل کرده است.
- کاربری: احتمالاً مکانی برای نگهداری گنجینه‌های سلطنتی و انجام آیین‌های مذهبی زرتشتی بوده است.
مسیر دسترسی:
پس از رسیدن به فیروزآباد، مسیر قلعه دختر در فاصله‌ای حدود ۱۰ کیلومتری از شهر قرار دارد.
غار شاپور (کازرون)
غار شاپور یکی از مهم‌ترین آثار طبیعی و تاریخی استان فارس است که در دل کوهستان قرار دارد. این غار به دلیل وجود مجسمه عظیم شاپور اول، شاه ساسانی، شهرت دارد.
ویژگی‌های برجسته:
- مجسمه شاپور: این مجسمه ۷ متری، یکی از شاهکارهای حجاری ایران باستان است که درون غار قرار دارد.
- محیط غار: فضای تاریک و خنک، با دیواره‌های طبیعی و ساختارهای آهکی.
- اهمیت تاریخی: غار شاپور در دوره ساسانیان محل برگزاری مراسم مذهبی و سلطنتی بوده است.
مسیر دسترسی:
این غار در نزدیکی شهر کازرون و در منطقه بیشاپور قرار دارد. از شیراز، به سمت کازرون حرکت کنید و سپس مسیر بیشاپور را ادامه دهید.
شهر باستانی بیشاپور
شهر باستانی بیشاپور به دستور شاپور اول ساخته شد و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای امپراتوری ساسانی شناخته می‌شود. این شهر تلفیقی از معماری ایرانی و رومی را به نمایش می‌گذارد.
ویژگی‌های برجسته:
- آثار معماری: شامل کاخ‌ها، معابد و بناهای عمومی.
- معبد آناهیتا: محل نیایش الهه آب، با معماری بسیار زیبا.
- دیوارنگاره‌ها: نقوش برجسته‌ای از شاهان ساسانی و رویدادهای مهم تاریخی.
مسیر دسترسی:
در مسیر کازرون به بیشاپور حرکت کنید. این مکان حدود ۱۲۰ کیلومتری شیراز واقع شده است.
سخن آخر
اطراف شیراز، تلفیقی از تاریخ و طبیعت است که هر گردشگری را شیفته خود می‌کند. چه علاقه‌مند به تاریخ باشیم و چه عاشق طبیعت، این منطقه با تنوع بی‌نظیر خود، مقصدی ایده آل برای سفر است.
بازدید از این جاذبه‌ها، نه‌تنها ما را با گذشته و فرهنگ غنی این سرزمین آشنا می‌کند، بلکه فرصتی برای آرامش و لذت بردن از زیبایی‌های طبیعی فراهم می‌آورد. پس کوله‌بار سفر را ببندید و آماده کشف ناشناخته‌های اطراف شیراز شوید!